Znamy zwycięzców konkursu miasta Bielsko-Biała i bielskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej Teatru Lalek Banialuka im. Jerzego Zitzmana z oddziałem Książnicy Beskidzkiej dla dzieci i młodzieży oraz tzw. zieloną biblioteką w Bielsku-Białej. Na konkurs wpłynęły 33 prace.
Koncepcja miała przewidywać też budowę garażu podziemnego na około 100 samochodów osobowych oraz takie zagospodarowanie terenu w otoczeniu obiektów, aby zachować jego dotychczasową funkcję targową. Wybrana wcześniej lokalizacja to teren należący do miasta, położony w rejonie ulic: PCK i Władysława Broniewskiego, w pobliżu stacji PKP Bielsko-Biała Lipnik.
Zakładany termin realizacji to 2029 rok. Budowa Banialuki jest wpisana do oferty konkursowej Bielska-Białej o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029.
Rozstrzygnięcie konkursu na opracowanie koncepcji odbyło się 27 maja i było transmitowane na kanale Youtube SARP Bielsko-Biała; pokonkursową wystawę zaplanowano na 24 czerwca.
Sąd konkursowy, wybierając koncepcję architektoniczno-urbanistyczną dla przestrzeni gdzie znajdą swoje miejsce Teatr Lalek Banialuka oraz Książnica Beskidzka oraz garaż podziemny i dotychczasowa funkcja targowa, nie miał łatwego zadania.
Część z 33 zgłoszonych prac nie spełniała wymogów regulaminowych. W efekcie dwudniowych analiz i dyskusji, jednogłośnie wybrano pracę, która na pierwszy rzut oka nie będzie postrzegana jako fajerwerkowa czy pocztówkowa ale jest to bezpieczna, ponadczasowa i odporna na krytykę architektura, której ukrytą, a najważniejszą zaletą, jest czytelność układu powiązań i wewnętrzna funkcjonalność dostosowana do specyfiki instytucji, które będą użytkowały przestrzeń – Teatru lalek Banialuka oraz Książnicy Beskidzkiej. Wybrano biały obiekt dla Białej.
Natomiast wnętrze przeznaczone dla teatru może stać się swoistym landmarkiem i grać bijącą nocą iluminacją z wewnątrz. Ażurowość materiału elewacyjnego będzie wraz z oświetleniem wewnętrznym tworzyć teatralną grę cieni. W przypadku tych obiektów nie będzie potrzebna dodatkowa iluminacja świetlna.
Pierwszą nagrodę przyznano pracy nr 017, którą sąd uznał za najlepiej spełniającą wymogi Zamawiającego, określone w regulaminie konkursu, kierując się kryteriami określonymi w punkcie 2.12.
Za szczególnie wartościowe uznano:
- profesjonalne podejście zespołu projektowego,
- trafne decyzje funkcjonalno-przestrzenne w skali urbanistycznej w odniesieniu do zadanego programu, istniejących uwarunkowań i kontekstu otoczenia,
- ukształtowanie przestrzeni publicznej - placu, właściwe powiązanie go z przystankiem kolejowym, przy jednoczesnym pozostawieniu możliwości zachowania istniejącej funkcji targowej w dotychczasowej lokalizacji, dobre powiązanie komunikacji na linii parking podziemny-hall główny, zapewniające wysoki komfort użytkowania, właściwe rozwiązanie obsługi i powiązań komunikacji,
- rozwiązania architektoniczne o ponadczasowym charakterze, na które składają się kompozycja, kształtowanie brył i elewacji oraz czytelna hierarchia wejść,
- właściwy, spełniający oczekiwania Zamawiającego podział inwestycji teatru i biblioteki na dwa budynki, co zapewni im zachowanie niezależności organizacyjnej i tożsamości odrębnych placówek kultury,
- właściwe rozwiązanie funkcji, polegające w szczególności na zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania technologii teatru oraz czytelny układ komunikacyjny zarówno zaplecza jak i części przeznaczonej dla widza, w tym multifunkcjonalne foyer, które stwarza szansę na wykreowanie przestrzeni o unikalnym, rozpoznawalnym charakterze,
Pierwszą nagrodę przyznano pracy nr 012 za:
- prawidłowe i harmonijne ukształtowanie całości założenia,
- prawidłową technologię teatru oraz biblioteki świadczące o dobrym warsztacie projektanta,
- bardzo dobre rozwiązania kompozycyjne w zakresie ukształtowania brył obiektów oraz elewacji, prezentujące wysoką jakość architektury, w tym za interesujące, czytelne nawiązanie do stylistyki kurtyny teatralnej.
Zastrzeżenia jury budzi lokalizacja targowiska łącznie ze sceną letnią w przestrzeni wspólnej między budynkami w sąsiedztwie parkingu, co uznano za decyzje nietrafną, mogącą powodować niepożądane kolizje. Za nietrafną decyzję funkcjonalną i przestrzenną uznano również zlokalizowanie i wyeksponowanie przed frontem zabudowy parkingu naziemnego (wzdłuż ul. Broniewskiego).
Pierwszą nagrodę przyznano pracy za 022 za:
- prawidłowe, wyważone określenie skali obiektu i spójnie zaaranżowaną przestrzeń wspólną,
- koncepcję architektoniczną teatru i biblioteki stawiającą na integrację funkcjonalności, komfortu użytkowania i estetyki oraz wartościową próbę wykreowania miejsca, które będzie inspirować i edukować,
- lokalizację letniej sceny pomiędzy teatrem i biblioteką oraz prawidłową, trafną pod względem funkcjonalnym lokalizację placu targowego.
Zastrzeżenia jury budzi zaproponowana architektura budynków - systemowa i minimalistyczna, jednak schematyczna, co uniemożliwiłoby indywidualizację i identyfikację ważnych obiektów funkcji kultury - teatru i biblioteki - jako placówek kultury o dużym znaczeniu dla kompozycji miasta.
Przyznano także równorzędne wyróżnienia honorowe dla:
- dla pracy nr 023 - za bardzo dobrze zaprojektowaną pod względem funkcjonalnym bibliotekę oraz jej usytuowanie w parku pomyślanym jako ogólnodostępna zielona przestrzeń publiczna zlokalizowana na przedpolu teatru.
- dla pracy nr 003 - za interesującą, autorską próbę rzeźbiarskiego ukształtowania formy budynków i poszukiwanie zindywidualizowanej nowoczesnej estetyki.
- dla pracy nr 009 - za nieszablonowe rozwiązania w zakresie estetyki elewacji w nawiązaniu do tradycji włókienniczej miasta.
- dla pracy nr 016 - za poszukiwania ekspresyjnej, wyrazistej i futurystycznej formy.
