Miasto

Bielsko-Biała – miasto w górach – leży na południu Polski u stóp Beskidów, nad rzeką Białą, przez wieki oddzielającą historyczny Śląsk od Małopolski. Jest stolicą regionu zwanego od kilku dekad Podbeskidziem, liczy 175 tysięcy mieszkańców. Kojarzone głównie z przemysłem samochodowym i elektrotechnicznym, do niedawna drugie po Łodzi centrum włókiennictwa, pod względem potencjału rozwojowego zaliczane jest obecnie do pierwszej dziesiątki polskich miast. Jako miasto pogranicza otoczone jest szeroko rozwiniętym węzłem komunikacyjnym, zarówno jeśli chodzi o komunikację lądową (drogi ekspresowe), kolejową, jak i lotniczą (3 lotniska zlokalizowane w okolicy).

Historia Bielska rozpoczęła się w 1312 roku. Pierwsza wzmianka o mieście znajduje się w dokumencie przekazania lasu na rzecz mieszkańców przez Księcia Cieszyńskiego Mieszka. W XVI wieku miasto stało się silnym ośrodkiem produkcji tkanin wełnianych – niezbędne surowce, takie jak wełna i woda, były łatwo dostępne dzięki licznemu wypasowi owiec w Beskidach i położeniu Bielska nad rzeką. Na drugim brzegu rzeki, przez wieki stanowiącej granicę pomiędzy państwami, powstała osada Biała, która w 1723 roku otrzymała prawa miejskie.

Na skutek rewolucji przemysłowej nastąpił dynamiczny rozwój obu miejscowości, które od drugiej połowy XIX wieku splotły się w świadomości społecznej w jeden ośrodek przemysłowy. Mieszkali tu obok siebie Niemcy (tworzący niemiecką wyspę językową, niem. deutsche sprachinsel), Polacy oraz Żydzi, katolicy, ewangelicy i wyznawcy judaizmu, stanowiąc specyficzny tygiel narodowościowy i wyznaniowy. W historię splecionych ze sobą miast: Bielska i Białej wpisane są wydarzenia z przeszłości, które zdecydowały zarówno o tworzeniu, jak i niszczeniu ciągłości kulturowej i miały wpływ na kształtowanie się lokalnej tożsamości. Przyczyną pierwszej dużej zmiany społecznej była II wojna światowa i Holocaust. Po tych tragicznych wydarzeniach na mapie miasta zabrakło społeczności niemieckiej i żydowskiej. Opustoszałe dzielnice zaludnili mieszkańcy okolicznych wsi oraz przybysze z różnych stron Polski. W tym procesie zostało utraconych wiele cennych elementów wielokulturowego dziedzictwa regionu.

W 1951 roku obie miejscowości połączyły się w jeden organizm – miasto Bielsko-Biała. Było to formalne usankcjonowanie stanu istniejącego już od dawna. Jeden z najważniejszych bodźców rozwojowych miasta w latach 70. ubiegłego wieku to budowa Fabryki Samochodów Małolitrażowych, w której rozpoczęto produkcję ikony polskiej motoryzacji – Fiata 126p. Efektem rozwoju przemysłu motoryzacyjnego były kolejne zmiany – zwiększenie liczby mieszkańców i dynamiczna rozbudowa miasta. Następne lata przynosiły ważne zmiany gospodarcze. Z krajobrazu miasta zniknęły dymiące kominy fabryk włókienniczych, a główną gałęzią produkcji stał się przemysł motoryzacyjny.

Pomimo wszystkich zmian społecznych i zawirowań historycznych niektóre rzeczy pozostały niezmienne. Tak jak przed wiekami, tak i dzisiaj – życie mieszkańców toczy się w bliskiej relacji z naturą. Ten splot kultury i natury stanowi o specyfice Bielska-Białej, które w 30% pokryte jest lasami. To one wraz z otaczającymi miasto górami kształtują jego wyjątkowy charakter i stanowią jedną z największych atrakcji turystycznych i przyrodniczych. Mamy w swoich granicach administracyjnych 18 szczytów, stok narciarski, szczyt górujący 600 m ponad miastem (Szyndzielnia – 1028 m n.p.m.), sieć rowerowych tras górskich.

Kultura zawsze pełniła ważną rolę w rozwoju miasta i obfitowała w wiele oddolnych inicjatyw. Pod koniec XIX wieku to właśnie lokalna społeczność ufundowała tu teatr, a na początku trzeciej dekady XXI wieku jeden z mieszkańców zbudował pierwszą w Europie Środkowej prywatną salę koncertową, w której odbywają się koncerty muzyki symfonicznej (Cavatina Hall). W naszym mieście funkcjonuje bogata sieć instytucji kultury, działa też najstarsze w Polsce Studio Filmów Rysunkowych. Każdego roku odbywa się tu kilkaset imprez kulturalnych, w tym: Międzynarodowy Festiwal Sztuki Lalkarskiej, Foto Art Festival, Arting, dwa festiwale jazzowe (Jesień Jazzowa oraz Bielska Zadymka Jazzowa) czy Sacrum in Musica. W Bielsku-Białej ma swoją siedzibę organizator największego festiwalu folklorystycznego w Polsce – Tygodnia Kultury Beskidzkiej. W naszym mieście oraz regionie są organizowane międzynarodowe imprezy sportowe, takie jak Tour de Pologne czy zawody Enduro.