Zakończyliśmy udział w konkursie na Europejską Stolicę Kultury 2029

Zakończyliśmy udział w konkursie na Europejską Stolicę Kultury 2029, co skłania nas do refleksji nad tym, jak ten proces wyglądał z perspektywy naszego miasta. Rywalizacja była zaskakująca – wśród dwunastu zgłoszonych miast pojawiły się niespodziewane kandydatury, również mniejsze miasta, które na co dzień mogą nie być kojarzone z kulturą, pokazując, że każdy ma potencjał do zmiany. Fakt, że w Polsce aż dwanaście miast zgłosiło swoje kandydatury, podczas gdy w Szwecji tylko dwa, wywołał niemałe poruszenie na arenie międzynarodowej.

Rok 2023, czyli przygotowywania aplikacji konkursowych, okazał się kluczowy dla wszystkich dwunastu polskich kandydatów. To nie był tylko czas rozmów o kulturze czy planów, lecz moment redefinicji roli kultury w życiu miasta. ESK wymaga spektakularnych projektów, ale także strategii pokazania, że kultura może przenikać różne obszary miejskiej działalności. Przy napiętych budżetach miejskich i konieczności realizacji wielu innych priorytetów, takich jak infrastruktura czy usługi publiczne, pytanie, dlaczego warto inwestować w kulturę, stało się nie tylko istotne, ale również inspirujące. Odpowiedź jest jednoznaczna – warto, ponieważ kultura jest fundamentem trwałego, pozytywnego rozwoju oraz siłą napędową w różnych obszarach – od rewitalizacji przestrzeni miejskich po wzmacnianie więzi społecznych.

Dwanaście polskich miast przystąpiło do konkursu, pomimo, że tylko jedno może wygrać. Start w konkursie jest już bowiem w pewnym sensie zwycięstwem, ponieważ pokazuje gotowość miasta do zmiany, do stawiania swoich mieszkańców i ich potrzeb w centrum uwagi. To deklaracja, że kultura ma znaczenie, że jest narzędziem budowania odpornego społeczeństwa, kreowania tożsamości i myślenia długofalowego. Dla miast, które podjęły to wyzwanie, jest szansą na wzbudzenie wśród mieszkańców dumy z własnego miejsca, a także mobilizacją do długoterminowych działań na rzecz lokalnej kultury i społeczności.

Każdy startujący w konkursie musiał przejść długą i wymagającą drogę, ale najważniejszym zasobem w tej walce byli ludzie – zespoły projektowe, artyści, aktywiści, a także mieszkańcy, którzy zaangażowali się w proces budowania aplikacji. To właśnie oni stali się kluczowym elementem procesu, niezależnie od wyniku konkursu.

Tak wyglądały starania Bielska-Białej o tytuł ESK w liczbach:

Ponad 75 fundacji i NGO włączało się w proces: od stowarzyszeń artystycznych, przez organizacje młodzieżowe, senioralne, kultywujące tradycje lokalne, zajmujące się osobami z niepełnosprawnościami, pracujące z osobami uzależnionymi czy w kryzysie zdrowia psychicznego

300 zgłoszonych projektów w ramach otwartych naborów

350 osób współpracowało przy przygotowaniach finałowego bidbooka 

650 osób zaangażowało się w przygotowanie wizyty w naszym mieście dla członków panelu (jury) 17 września 2024

Ponad 500 000 użytkowników mediów społecznościowych dowiedziało się o naszej kandydaturze na ESK

1,000,000 wydarzeń promowało markę BB2029 

Co więc zyskało nasze miasto dzięki staraniom o ESK? 

Decyzja o starcie zmobilizowała nas do przemyślenia na nowo roli kultury w naszym życiu. Kultura może być czymś więcej niż tylko rozrywką – może stać się narzędziem zmian, dzięki któremu chcemy budować nasz dobrostan: psychiczny, fizyczny i społeczny. To szczególnie ważne dzisiaj w dobie kryzysu zdrowia psychicznego, ale też wielu innych wyzwań globalnego świata. 

Kandydatura na Europejską Stolicę Kultury zainicjowała dialog międzysektorowy – wśród grup, które dotąd nie współpracowały i zachęciła do wytyczenia nowych ścieżek rozwoju. W naszym mieście, które ma silną historię robotniczą, słychać było głosy powątpiewania, czy kultura u nas się przebije na pierwszy plan, czy możemy uwierzyć w sukces na tym polu. Powszechna mobilizacja, wiara w to, że może nam się udać oraz włożona energia tak wielu osób to dowód na to, że było warto. Możemy być dumni z tego, że trafiliśmy do ścisłego finału czterech miast (obok Katowic, Kołobrzegu i Lublina), zaistnieliśmy na arenie krajowej i międzynarodowej jako liczący się gracz oraz z tego co już osiągnęliśmy i jakie plany na przyszłość zbudowaliśmy w tym procesie.Początek formularza 

Instytut Kultury Miejskiej – Miasto Splotów (odpowiedzialny w mieście za koordynowanie działań ESK) rozpoczął aktywne działania w ramach 3 ważnych sieci międzynarodowych: Culture Action Europe (wspieranie polityki kulturalnej na poziomie europejskim oraz sektora kultury w uzyskiwaniu większej widoczności i wpływu na procesy decyzyjne), Culture Next (współpraca i wymiana wiedzy, wzmacnianie roli kultury w rozwoju miast wśród kandydatów na ESK) oraz InSitu (sztuka w przestrzeni publicznej). Udało się także stworzyć ponad 150 partnerstw zagranicznych przy projektach.

Pomysły, które zrodziły się w ramach starań Bielska-Białej o Europejską Stolicę Kultury, będziemy realizować jako pierwsza Polska Stolica Kultury 2026 – można o nich przeczytać w bidbooku finałowym Tkamy dobrostan, wersja online: bb2029.com /bidbook-final. Przed nami nowy fascynujący rozdział w historii miasta, wyzwanie, które podejmujemy zmotywowani, aby dalej tkać dobrostan wraz z mieszkańcami, środowiskiem artystycznym, organizacjami pozarządowymi, sektorem prywatnym i partnerami z Polski i Europy. Wkrótce więcej szczegółów o PSK2026.